Η ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΑΝΙΧΝΕΥΤΩΝ ΚΙΝΗΣΗΣ ΚΑΙ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣ

Ο ανιχνευτής κίνησης επιτρέπει το άναμμα του φωτισμού μόλις ανιχνευτεί παρουσία στο χώρο που έχει τοποθετηθεί, εξασφαλίζοντας άνεση, ασφάλεια και ταυτόχρονα, εξοικονόμηση ενέργειας.

Τα πλεονεκτήματα που παρέχει ένας ανιχνευτής κίνησης είναι τα ακόλουθα:

• Εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας, διότι τα φώτα είναι αναμμένα μόνο, όσο υπάρχει ανθρώπινη παρουσία στο χώρο, οπότε τα φορτία αυτά ενεργοποιούνται μόνο όταν υπάρχει πραγματική ανάγκη και όχι άσκοπα για πολλές ώρες της ημέρας, όπως συνηθίζεται.
• Άνεση, διότι τα φώτα ανάβουν αυτόματα, χωρίς να απαιτείται το πάτημα κάποιου πλήκτρου.
• Αύξηση της ασφάλειας κατά την διάρκεια της νύχτας, κυρίως  από ύποπτα άτομα, με την ξαφνική ενεργοποίηση του κυκλώματος φωτισμού, που τους εκθέτει σε κοινή θέα.
• Προσέλκυση της προσοχής πιθανού πελάτη σε εφαρμογές όπως είναι οι βιτρίνες καταστημάτων που μπορούν να φωτίζονται, όταν πλησιάσει κάποιος περαστικός.

Μηχανισμός λειτουργίας

Ο ανιχνευτής κίνησης αποτελεί ένα σύγχρονο τρόπο ελέγχου κυκλωμάτων φωτισμού.

Η πλειοψηφία των ανιχνευτών κίνησης λειτουργούν βασιζόμενοι στην τεχνολογία παθητικής υπέρυθρης ανίχνευσης (Passive Infra-Red Detection) της ακτινοβολούμενης θερμότητας από κινούμενα άτομα στο χώρο. Όταν το αισθητήριο του ανιχνευτή αντιληφθεί μεταβολή της θερμότητας μέσα στην περιοχή ανίχνευσης, η οποία έχει προέρθει από κίνηση ατόμου, τότε δίνει εντολή να ενεργοποιηθεί το ηλεκτρικό κύκλωμα φωτισμού που ελέγχει. Εάν μετά από ένα προκαθορισμένο χρονικό διάστημα, δεν υπάρξει νέα μεταβολή θερμότητας, ο ανιχνευτής δίνει εντολή απενεργοποίησης του κυκλώματος φωτισμού. Το προκαθορισμένο διάστημα απενεργοποίησης του κυκλώματος ονομάζεται χρόνος καθυστέρησης. Για την αποφυγή όμως της ενεργοποίησης του φωτισμού κατά την διάρκεια της ημέρας, όλοι οι ανιχνευτές κίνησης διαθέτουν και ένα αισθητήριο φωτεινότητας, το οποίο και αυτό ρυθμίζεται αντίστοιχα από τον χρήστη, έτσι ώστε να ενεργοποιεί το κύκλωμα φωτισμού μόνο κατά τις νυκτερινές ώρες.

Είδη ανιχνευτών

Για ειδικές εφαρμογές σε εσωτερικούς χώρους με ελαφριά χωρίσματα, έπιπλα, ή άλλα «εμπόδια» όπου απαιτείται ενιαία ανίχνευση, τη λύση δίνουν οι ανιχνευτές κίνησης τεχνολογίας Hyper Frequency (υπέρ-υψηλής συχνότητας). Σε αντίθεση με τους συμβατικούς ανιχνευτές κίνησης (P.I.R), οι ανιχνευτές τεχνολογίας Hyper Frequency λειτουργούν με μικροκυματική τεχνολογία, η οποία διαπερνά εμπόδια, όντας παράλληλα και πλήρως ανεξάρτητη από τυχόν ακραίες  θερμοκρασίες στο χώρο. Το αποτέλεσμα επομένως σε δύσκολες εφαρμογές είναι πολύ πιο αξιόπιστο. Τυπικά παραδείγματα αποτελούν οι χώροι με υψηλή θερμοκρασία, τα υπόγεια πάρκινγκ, τα αποδυτήρια, οι συνεχόμενες τουαλέτες καταστημάτων κτλ.

Μια πολύ σημαντική κατηγορία ανιχνευτών, που βρίσκει ολοένα και περισσότερες εφαρμογές στο σύγχρονο κτίριο, είναι οι ανιχνευτές παρουσίας. Οι ανιχνευτές αυτοί πλεονεκτούν σε σχέση με τους τυπικούς ανιχνευτές κίνησης εσωτερικών χώρων στην ευαισθησία που διαθέτουν, έχοντας την ικανότητα να ανιχνεύσουν ακόμη και τις πλέον ανεπαίσθητες κινήσεις των ανθρώπων στο χώρο επιτήρησής τους.  Για παράδειγμα, σε έναν χώρο γραφείων, ο ανιχνευτής παρουσίας διατηρεί το φως αναμμένο για όλη τη διάρκεια που κάποιος εργάζεται στον υπολογιστή του.

Σε εφαρμογές φωτισμού εξωτερικών χώρων, είναι εύκολα αντιληπτό ότι οι λύσεις που μας προσφέρει ένας ανιχνευτής κίνησης είναι πολύ πιο αξιόπιστες σε σχέση με την χρήση του χρονοδιακόπτη, γιατί ανάλογα με την εποχή του έτους, η διάρκεια της ημέρας είναι διαφορετική, οπότε θα χρειαζόταν συχνή αλλαγή του προγραμματισμού.

Βασικά χαρακτηριστικά

Ορισμένα από τα βασικά χαρακτηριστικά των ανιχνευτών κίνησης είναι τα εξής:

• Ως προς τον χώρο τοποθέτησης τους διαχωρίζονται σε δύο κατηγορίες:
  • Στους επίτοιχους ανιχνευτές για εξωτερικούς χώρους. Οι ανιχνευτές αυτοί διαθέτουν εμβέλεια 12-16m, γωνία ανίχνευσης 90-360^ο και βαθμό στεγανότητας IP55
  • Στους ανιχνευτές οροφής για εσωτερικούς χώρους. Στην περίπτωση αυτή, η γωνία ανίχνευσης είναι 360^ο , και η εμβέλεια κυμαίνεται σε διάμετρο 6-13m
• Για την παραμετροποίηση της λειτουργίας του ανιχνευτή σύμφωνα με τις ακριβείς απαιτήσεις της εφαρμογής, ρυθμίζεται το επίπεδο φωτεινότητας, η χρονική διάρκεια της ενεργοποίησης,  καθώς και η ευαισθησία ανίχνευσης μέσω ενσωματωμένων τρίμερ.
• Εάν είναι απαραίτητο, η γωνία της ζώνης ανίχνευσης μπορεί να περιοριστεί με την κατάλληλη τοποθέτηση κουμπωτών καλυμμάτων πάνω στο αισθητήριο.
• Για εφαρμογές οι οποίες απαιτούν συχνές αλλαγές στην ρύθμιση των παραμέτρων υπάρχουν ανιχνευτές που συνδυάζονται με τηλεχειριστήριο, το οποίο ασύρματα παραμετροποιεί  τον χρόνο, την φωτεινότητα, την ευαισθησία, καθώς επίσης παρέχει και δυνατότητα χειροκίνητης λειτουργίας και λειτουργίας ταξιδιού με προσομοίωση  παρουσίας στο χώρο.
• Υπάρχουν επίσης ειδικές κατηγορίες ανιχνευτών κίνησης/παρουσίας στις οποίες δίνεται η δυνατότητα να παραλληλιστούν πολλές συσκευές μεταξύ τους, με αποτέλεσμα την ταυτόχρονη ενεργοποίησή τους, είτε να συνεργάζονται με συστήματα φωτισμού DALI/DSI, είτε να δίνουν έξοδο 1/10V για τη διατήρηση του φωτισμού στο επιθυμητό επίπεδο ανεξαρτήτως των εξωτερικών συνθηκών.
• Οι ανιχνευτές κίνησης στις περισσότερες κατηγορίες τους έχουν την δυνατότητα να συνδυαστούν με τοπικές ενσύρματες εντολές.
• Ένας από τους πιο σημαντικότερους παράγοντες για την επιλογή του καταλληλότερου ανιχνευτή είναι το είδος και η ισχύς του φορτίου σύνδεσης. Υπάρχουν ανιχνευτές που μας δίνουν τη δυνατότητα να συνδυάσουμε μεγάλη ποικιλία φορτίων όπως λάμπες εξοικονόμησης ενέργειας, λαμπτήρες φθορισμού, relays κτλ. αναλόγως με το είδος του φορτίου αλλάζει και η μέγιστη ισχύς που μπορεί να τροφοδοτήσει ο ανιχνευτής.
•  

Για πρακτικούς λόγους, οι ανιχνευτές κίνησης διατίθενται και ενσωματωμένοι σε φωτιστικά, προσφέροντας ευκολία στην εγκατάσταση. Τυπικά, τα προϊόντα αυτά χρησιμοποιούνται σε εφαρμογές κήπων και κοινόχρηστων χώρων, όπου παρέχουν αυξημένο επίπεδο ασφάλειας, με χαμηλό κόστος λειτουργίας. Η τεχνολογία τους εξελίχθηκε σύμφωνα με τις σύγχρονες τάσεις φωτισμού, και πρόσφατα συμπληρώθηκε και με προβολείς LED, εξασφαλίζοντας έτσι πολλαπλάσια διάρκεια ζωής, μηδενική συντήρηση, ελάχιστη κατανάλωση ενέργειας, χωρίς συμβιβασμούς στο επίπεδο ασφάλειας και αισθητικής.

Εγκατάσταση

Αναφορικά με την εγκατάσταση των ανιχνευτών κίνησης, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι ακόλουθοι κανόνες, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η ορθή λειτουργία τους:

• Οι ανιχνευτές τοποθετούνται ιδανικά σε ύψος 2,50m
• Τοποθετούνται σε σημεία που δεν επηρεάζονται από τεχνικό φως και αντανακλάσεις του φωτός από γυαλιστερές επιφάνειες, γιατί διαφορετικά θα έχουμε άσκοπη ενεργοποίηση
• Δεν πρέπει να τοποθετούνται κοντά σε πηγές θερμότητας όπως σώματα καλοριφέρ, κλιματιστικά, ή από σημεία όπου περνούν ρεύματα αέρα.
• Δεν πρέπει να τοποθετούνται κοντά σε συσκευές που παράγουν μαγνητικά πεδία όπως κινητήρες, μετασχηματιστές κτλ.
• Καθώς οι ανιχνευτές κίνησης μετρούν και το επίπεδο φωτεινότητας, η παρουσία άλλων κυκλωμάτων φωτισμού μπορούν να προκαλέσει λανθασμένη ανίχνευση του σωστού επιπέδου φωτεινότητας και άσκοπη λειτουργία.
• Η καλύτερη ανίχνευση γίνεται μόνο αν ο ανιχνευτής τοποθετείται πλευρικά αναφορικά με την εμβέλεια ανίχνευσης (κινήσεις κάθετες στα τμήματα της ζώνης ανίχνευσης). Αυτό εξασφαλίζει ότι οι ζώνες διασχίζονται κατά το δυνατό κάθετα. Η εγκατάσταση όπου τα αντικείμενα που ανιχνεύονται κινούνται ευθεία προς τον ανιχνευτή κίνησης μειώνει σημαντικά την εμβέλεια.
• Οι ανιχνευτές εσωτερικού χώρου δεν πρέπει να τοποθετούνται απέναντι από παράθυρα
• Για τους ανιχνευτές εξωτερικού χώρου θα πρέπει ή ζώνη ανίχνευσης να είναι ανοιχτή, χωρίς δέντρα και χωρίς διελεύσεις οχημάτων από την ζώνη.

Κινούμενοι προς τη σωστή οικολογική κατεύθυνση, οφείλουμε να περιορίσουμε το οικολογικό μας αποτύπωμα, οπότε τα προϊόντα που επιλέγουμε πρέπει να συμβάλουν ενεργά στην μείωση της κατανάλωσης ενέργειας. Οι ανιχνευτές κίνησης αποτελούν ένα ισχυρό σύμμαχο στην προσπάθεια αυτή.